جوان آنلاین: نشست رهبران اروپایی درباره اوکراین برگزار شد و آنها تصمیم گرفتند یک وام ۹۰ میلیارد یورویی طی دو سال به اوکراین اعطا کنند؛ وامی که با وجود تهدیدهای مکرر رهبران اروپا، از اموال و داراییهای روسیه تغذیه نمیکند. ظاهراً رهبران اروپایی به این جمعبندی رسیدهاند که مسکو مصادره داراییهایش را با اقدام متقابل، یعنی مصادره دارایی آنها تلافی کند. فراتر از این تصمیم، ظاهراً رهبران اروپایی به این نتیجه رسیدهاند که بعد از چهار سال جنگ، به میز مذاکره مستقیم با روسیه برگردند. روشنترین موضع را امانوئل ماکرون گرفت که خطاب به اروپا هشدار داد که اگر چارچوب مناسبی برای ورود دوباره به مذاکره با پوتین پیدا نکنند، دیگران از طرف آنها با او وارد مذاکره خواهند شد، موضعی که به نظر میرسد سمت و سوی آن امریکای ترامپ را هدف گرفته است.
رهبران اتحادیه اروپایی در پایان نشست روز پنجشنبه بروکسل برای اعطای وام بدون بهره ۹۰میلیارد یورویی دوساله برای تأمین هزینههای دفاعی و دولتی اوکراین اجماع کردند ولی نتوانستند بر سر اعطای این وام از محل داراییها و مایملک روسیه توافق کنند. مخالفت چند کشور اروپایی از جمله بلژیک، ایتالیا و اتریش که نگران مقابله به مثل روسها هستند باعث شد که رهبران کمیسیون اروپایی، در نشست بروکسل به جای استفاده مستقیم از داراییهای مسدودشده روسیه، بر سر یک مکانیسم جایگزین، یعنی انتشار اوراق قرضه مشترک توافق کنند؛ اجماعی که در کشاکش مصالحه دونالد ترامپ با روسها، نشاندهنده نگرانی اروپاییان از رودرروشدن با روسیه، بعد از نزدیک به چهار سال جنگ است. مطابق با این توافق، اتحادیه اروپا یک وام بدون بهره ۹۰میلیارد یورویی خواهد داد تا در سالهای ۲۰۲۶ و ۲۰۲۷ بودجه و هزینههای دفاعی و دولتی خود را تأمین کند و به این ترتیب، برنامه رئیسجمهور آلمان و کمیسیون اروپا برای استفاده مستقیم از حدود ۲۰۰میلیارد یورو دارایی مسدودشده بانک مرکزی روسیه برای تأمین مالی وام کنار گذاشته شد. بلژیک، ایتالیا، مالت، لهستان و برخی کشورهای دیگر اروپایی نگرانند که اگر داراییهای مسدودشده روسیه برای تأمین مالی اوکراین استفاده شود، روسها در دادگاههای بینالمللی یا کشورهای ثالث دست به شکایت زده یا اینکه علیه داراییهای اروپایی دادرسی راه بیندازند؛ اقدامی که تبعات جدی برای آنها خواهد داشت. بلژیک از اتحادیه اروپا درخواست کرده بود تضمینهایی کامل بدهند که اگر روسیه موفق شد غرامت یا خسارتی علیه داراییها یا مؤسسات اروپایی بگیرد، بلژیک در برابر این خسارت تنها نماند. در ایتالیا نیز، نظرسنجیها و بحثهای سیاسی نشان داد که بخشهایی از جامعه و احزاب سیاسی درباره خطرات اقتصادی و سیاسی توقیف داراییهای روسیه نگرانند و نمیخواهند کشورشان درگیر یک پرونده حقوقی پیچیده شود یا روابط اقتصادی و سیاسی با روسیه بیش از این تیره شود، وضعیتی که باعث شد رهبران اروپا در نشست بروکسل بر سر آن اجماع نکنند و درباره مکانیسم جایگزین انتشار اوراق قرضه توافق به دست بیاید.
مسکو: اروپا عاقل شده
«کیریل دیمیتریف»، یکی از دستیاران ارشد کرملین از ناکام ماندن طرح اتحادیه اروپا برای استفاده از داراییهای توقیف شده روسیه برای تأمین یک وام سنگین برای اوکراین استقبال کرده و آن را نشانه غلبه «صدای عاقلان» در شورای اروپا دانست. گریگوری کاراسین»، رئیس کمیته امور خارجه مجلس علیای پارلمان روسیه در پستی که در پیامرسان تلگرام منتشر کرد، نوشت: «فعلاً این قوانین بینالمللی بودهاند که غلبه یافتهاند نه اورسولا فون در لاین.» طعنه او به رئیس کمیسیون اروپا است که جزو سیاستمداران حامی مصادره اموال روسها است. او افزود عقبنشینی اتحادیه اروپا از این طرح «نشانهای نسبتاً دلگرمکننده» بود. کاراسین بیان کرد: «بقایای یک رویکرد متمدنانه به سنتهای مالی، کسانی را که اوضاع را به سمت فروپاشی بزرگ سوق میدادند، متوقف کرد.»
شکاف برسر برخورد با روسیه در جنگ اوکراین در میان اروپاییان و همچنین اروپا و امریکا به حدی بود که تیتر جنجال برانگیز پولیتیکو که بلژیک را «ارزشمندترین دارایی روسیه در اروپا» خوانده بود، باعث درگیری لفظی خبرنگار پولیتیکو با او شد. بارت دی ویور، نخستوزیر بلژیک در کنفرانس مطبوعاتی بعد از نشست بروکسل، این تیتر را توهینآمیز خواند و در بخشی از کنفرانس مطبوعاتی با خبرنگار پولیتیکو درگیری لفظی پیدا کرد. دی ویور در نشست خبری با خبرنگاران در پاسخ به درخواست سؤال خبرنگار پولیتیکو گفت: «شما از پولیتیکو هستید؟ شما گزارشهای بسیار خوبی با تیترهای بسیار قشنگی منتشر کردید و مدعی شدید که من با ارزشترین دارایی روسیه هستم!» او در پاسخ به خبرنگار پولیتیکو، تصمیم اتحادیه اروپا درباره وام به اوکراین را با اجماع خواند و گفت: «همیشه چنددستگی در میز اروپایی وجود دارد.» نخست وزیر بلژیک ادامه داد: «اینجا اروپا است؛ ۲۷ کشور، منافع مختلف، افکار عمومی مختلف، نزدیک به روسیه، دور از روسیه، همه ما با یک روش خاص و ویژه تعامل نمیکنیم، اما در پایان، یک تصمیم با حمایت اجماعی وجود دارد.» فراتر از مخالفت بلژیک و چند کشور اروپایی که منجر به توقف تصمیم اروپا شد، نشست بروکسل نشانههایی جدی از تلاش اروپا برای تعدیل مواضع ضد روس بعد از چهار سال جنگ را نشان داد. «امانوئل ماکرون»، رئیسجمهور فرانسه روز پنجشنبه در گفتوگو با خبرنگاران در بروکسل از اروپاییان خواست که راهی برای تعامل مستقیم با «ولادیمیر پوتین»، رئیسجمهور روسیه پیدا کنند، چنانکه دولت ایالات متحده نیز به دنبال پیشبرد مذاکرات صلح با مسکو است، پیدا کند. ماکرون گفته که «یا در جریان مذاکرات کنونی صلح پایدار حاصل میشود یا ما راههایی برای آنکه اروپاییها مجدداً وارد گفتوگو با روسیه در ضمن شفافیت و شراکت با اوکراین شوند، پیدا میکنیم.» نگرانی رئیسجمهور فرانسه این است که مقاومت اروپا در برابر تعامل مستقیم با روسها، باعث شود که دیگران که ظاهراً منظور او امریکا است، به واسطه تعامل با روسها تبدیلش شوند: «این به نفع ما اروپاییها و اوکراینیها خواهد بود که چارچوب مناسبی برای ورود دوباره به چنین مذاکراتی به شیوهای مناسب پیدا کنیم. در غیر این صورت، ما مجبور خواهیم شد در میان خودمان با مذاکرهکنندگانی بحث کنیم که سپس به نوبه خود وارد مذاکرات با روسیه خواهند شد. این ایدهآل نیست.»
مسکو ائتلاف غیرناتویی را هم نمیپذیرد
با وجود درخواست رئیسجمهور فرانسه، در میان اروپاییان درباره تعامل با روسها اختلافات جدی است. دولت انگلیس و اتحادیه اروپا بارافزودن نام ۲۴فرد و نهاد و ۴۱ نفتکش مرتبط با «ناوگان سایه» به فهرستهای تحریمی خود، فشارها علیه بخش انرژی روسیه را تشدید کردند. رهبران اروپایی سهشنبه قبل نیز در بیانیهای مشترک، طرحی را منتشر کردند که بر اساس آن یک نیروی چندملیتی تحت رهبری اروپا، با حمایت امریکا، مسئول بازسازی نیروهای مسلح اوکراین، حفاظت از حریم هوایی و امنیت دریایی این کشور خواهد بود. در حالی که این به معنای استقرار نیروی اروپایی (خارج از چارچوب ناتو) در اوکراین است. ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه دیروز گفت که استقرار نیروی نظامی غربی در اوکراین «تحت هر پوشش و به هر شکلی» برای مسکو غیرقابل قبول است. زاخارووا در یک کنفرانس خبری اظهار کرد، استقرار نیروهای غربی در خاک اوکراین غیرقابل قبول است. ما بارها اعلام کردهایم که چنین شبهصلحبانانی به اهداف مشروع ارتش روسیه تبدیل خواهند شد. زاخارووا چنین نیرویی را «ائتلاف جنگطلبان» خواند که فقط باعث سردرگمی میشود. ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه هم روز جمعه در نشست جمعبندی نتایج سال ۲۰۲۵ و کنفرانس مطبوعاتی سالانه خود در مسکو گفت که نیروهای روسیه در تمامی خطوط جبهه در حال پیشروی هستند و تأکید کرد: «ابتکار عمل استراتژیک در میدان نبرد پس از بیرون راندن نیروهای اوکراین از خاک کورسک، کاملاً به دست نیروهای مسلح روسیه افتاده است.» وی با بیان اینکه نیروهای روسیه در سراسر خط تماس در حال پیشروی هستند و دشمن در حال عقبنشینی است، افزود: ۵۰ درصد شهر دیمیتروف تحت کنترل نیروهای مسلح روسیه درآمده است. رئیسجمهور روسیه ادامه داد: اوکراین تلاشهای ناموفقی را برای بازپسگیری حداقل بخشی از کراسنوارمیسک انجام میدهد، اما متحمل خسارات جدی شده است. به گفته پوتین، منطقه دیمیتروف کاملاً در محاصره روسیه قرار دارد.
